Milli Savunma Bakanlığı kadrolarında görevli personelin tecrübelerinden daha uzun süreli ve etkin şekilde yararlanılması, özlük haklarının iyileştirilmesi gibi düzenlemeleri içeren Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Personel Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Milli Savunma Komisyonunda kabul edildi.
Teklife göre, Sağlık Bilimleri Üniversitesinde uzmanlık eğitimi gören misafir askeri personele, aynı yerde eğitim görenlerde olduğu gibi ödeme yapılacak.
Bakaya ve yoklama kaçağı suçlarında özür olarak kabul edilen durumlar, kanunda belirtilen mazeretlerle sınırlı tutulacak.
Tecrübelerinden daha uzun süreli ve etkin bir şekilde yararlanılması amacıyla uzman erbaşların emeklilik yaş haddi 55 yaş olacak.
Seferin gereği olarak lüzum görülmesi ve sağlık durumlarının elverişli olması halinde uzman erbaşlar, 60 yaşına kadar en gençlerinden başlanarak orduya alınabilecek.
Teklif ayrıca uzun yıllar TSK'de zor koşullarda görev yapmasına rağmen yalnızca emeklilik hakkını elde edinceye kadar kısa süreliğine devlet memuru olarak görev yapan uzman erbaşların da emsallerinin aldığı emekli aylığını almalarını amaçlıyor.
Kiraya verilen veya üçüncü şahıslara işlettirilen kısımları hariç olmak üzere askeri kantinlerin elektrik, su ve yakacak giderleri, genel bütçeden karşılanacak.
Dış kaynaktan doğrudan Özel Kuvvetler Komutanlığı emrinde görev yapmak üzere temin edilen subaylardan, verilen eğitimi tamamlamadan önce temin aşamasında aranan sağlık ve benzeri şartları taşımadıkları sonradan anlaşılanlar ile bu şartları kaybedenlerin ilişikleri kesilecek.
Subaylara yönelik yapılan düzenlemelerle uyumlu şekilde, dış kaynaktan temin edilen astsubaylardan da deneme süresinin bitiminden önce temin şartlarını taşımadığı anlaşılanların veya bu şartları kaybedenlerin; dış kaynaktan doğrudan Özel Kuvvetler Komutanlığı emrinde görev yapmak üzere temin edilen astsubayların da verilen eğitimi tamamlamadan önce temin aşamasında aranan sağlık ve benzeri şartları taşımadıklarının sonradan anlaşılması halinde ilişikleri kesilecek.
Hukuk sınıfı subaylar, arabuluculuk komisyonlarında görev yapabilecek. Dış kaynaktan alınan hukuk sınıfı subay adayları, diğer sınıflardaki subay adayları gibi temel askerlik eğitiminin ardından subaylığa nasbedilebilecek.
Teklifle, nezdinde bulundukları kıta komutanı veya kurum amirlerinin, hukuk sınıfı subayların disiplin amiri olması amaçlanıyor.
Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nda değişiklik yapılıyor
Teklifle Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının İçişleri Bakanlığına bağlanması nedeniyle teşkilat değişikliğine uyumun sağlanması için Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu'nda değişiklik yapılıyor.
Aynı kanunda, sağlık hizmetleri tazminatı ödenmesinin personele ek fayda sağlaması yerine hak kaybına sebep olması nedeniyle değişikliğe gidiliyor. Buna göre, sağlık astsubayları hariç sağlık hizmetleri tazminatından yararlanan personele, Bazı Askeri Hastanelere Döner Sermaye Tahsisine Dair Kanun, Milli Savunma Bakanlığı, Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıklarına Bağlı Kurumlar ile Asker Hastanelerinde Döner Sermaye Teşkili ve İşletilmesine İlişkin Kanun ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ilgili madde hükümlerine göre ek ödeme yapılmayacak.
Sağlık Bakanlığınca talep edilmesi halinde 6756 Sayılı Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Tedbirler Alınması ve Milli Savunma Üniversitesi Kurulması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabul Edilmesi Hakkında Kanun kapsamında, Sağlık Bakanlığına ve Sağlık Bilimleri Üniversitesine devredilen kurumlarla şehit aileleri, gaziler, TSK personeli ve aileleri ile sınır ötesi ve teröristle mücadele harekatına öncelikle sağlık hizmeti desteği sağlayan Sağlık Bakanlığı teşkillerinde TSK'de yedek subay olarak görevli sağlık sınıfı personel görevlendirilebilecek.
Düzenlemeye göre, 2024-2025 eğitim öğretim yılı sonuna kadar Milli Savunma Bakanlığı bünyesinde yer alan yükseköğretim kurumlarında sınıf okulu, sınıf okulu ve eğitim merkezi komutanlıkları, özel ihtisas okulları, KBRN okulu, istihbarat ve dil okulu, harita yüksek teknik okulu, Terörizmle Mücadele Mükemmeliyet Merkezi Komutanlığı, birlik içi eğitim merkezleri ile meslek içi eğitim ve kurslarda ve benzerlerinde ders vermek üzere görevlendirilen emekli subay ve astsubaylarla devlet memurları, kamu kurum ve kuruluşlarından emekli olup çalışma alanında tanınırlığı ve yetkinliği olanlar ile emekli öğretim elemanları ve Milli Savunma Bakanlığına bağlı yüksek öğretim kurumlarına görevlendirilen öğretim elemanları hariç diğer yükseköğretim kurumlarından görevlendirilen öğretim elemanlarına, Yükseköğretim Personel Kanunu'nda belirlenen tutarın üç katını geçmemek üzere ek ders ücreti ödenecek.
Bu kapsamda ders vermek üzere görevlendirilecek personel sayısı 1000'i, ödenecek ek ders ücreti haftada 20 saati geçemeyecek.
Teklifle, Deniz Kuvvetleri Komutanlığında 1993-2007 yılları arasında astsubaylıktan subaylığa geçen ve deniz piyade/deniz istihkam olarak sınıflandırılan personelin teğmenliğe nasıpları, mezun oldukları yıldan önceki yılın 30 Ağustos tarihine götürülürken, güverte/makine/ikmal olarak sınıflandırılan personelin teğmenliğe nasıplarının geriye değil ileriye götürülmesi sonucu söz konu personelin deniz piyade ve deniz istihkamı olarak sınıflandırılan emsallerine kıyasla bir yıl kıdemsiz olmalarına ilişkin mağduriyetin önüne geçilecek.
Buna göre, 1993 yılı dahil olmak üzere 1993-2007 yılları arasında, astsubaylıktan muvazzaf subaylığa geçenlerin nasıpları, astsubaylıktan muvazzaf subaylığa nasbedilme sınavlarını kazandıkları takvim yılının 30 Ağustos tarihine götürülecek. Ancak, nasıpları lehlerine düzeltilenlere bu işlemlerden dolayı geriye doğru maaş, maaş farkı ve benzeri herhangi bir ödeme yapılmayacak. Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce emekli, adi malullük veya vazife malullüğü aylığı ile dul ve yetim aylığı alanlar için de bu hükümler uygulanacak.
Türkiye Emekli Uzman Erbaşlar Derneği kurulacak
Kanun teklifiyle, "Türkiye Emekli Subaylar, Emekli Astsubaylar, Harp Malulü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri ile Muharip Gaziler Dernekleri Hakkında Kanun"un adı, emekli uzman erbaşlar tarafından kurulacak derneğin kanun kapsamına alınması için "Türkiye Emekli Subaylar, Emekli Astsubaylar, Emekli Uzman Erbaşlar, Harp Malulü Gaziler, Şehit Dul ve Yetimleri ile Muharip Gaziler Dernekleri Hakkında Kanun" olarak değiştiriliyor ve kanunun amaç ve kapsam maddelerinde uyum düzenlemesine gidiliyor.
Kanundaki "muharip gazi" ve "malul gazi" tanımlarına, İçişleri Bakanlığına bağlanan Jandarma ve Sahil Güvenlik komutanlıkları mensupları eklenerek, üyeliklerinin devamı ve bundan sonraki süreçte bu personele üye olma imkanı sağlanıyor. Bu kapsamda kanunun amaç ve kapsam maddeleri de uyumlaştırılıyor.
Bu kanuna göre kurulacak Türkiye Emekli Uzman Erbaşlar Derneğinin kurucuları arasında, TSK, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından emeklilik, maluliyet ve sağlık nedeniyle ve sözleşmeleri yenilenmeyerek ayrılan uzman erbaşlardan en az 10 yıl görev yapmış olanlar yer alabilecek.
Kanuna göre, kurulacak dernek tüzükleri ilgili mülki amire verilecek. Mülki amir, İçişleri ve Milli Savunma bakanlıklarının görüşünü alarak tüzüğü inceleyecek. Bu kanuna ve Dernekler Kanunu'na aykırılık ve noksanlık bulunmaması halinde dernek, Dernekler Kütüğüne kaydedilecek ve kayıt tarihinde tüzel kişilik kazanacak.
Türkiye Emekli Uzman Erbaşlar Derneğine, derneği kurma hakkına sahip olanlar, eşleri ile dul ve yetimleri üye olabilecek.
Söz konusu kanuna tabi olacak dernekleri, TSK, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından emeklilik hakkı kazanmadan istifa edenler (savaşanlar hariç ve TSK, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığından emeklilik, maluliyet ve sağlık nedeniyle ve sözleşmeleri yenilenmeyerek ayrılan uzman erbaşlardan en az 10 yıl görev yapmış olanların hakları saklı kalmak üzere), mahkeme kararı ile çıkarılanlar, disiplinsizlik veya ahlaki nedenlerle ayırma işlemine tabi tutulanlar, sözleşmeleri feshedilenler ile kamu görevinden çıkarılanlar kuramayacak ve bu derneklere üye olamayacak.
Genelkurmay Başkanlığının Milli Savunma Bakanına bağlanması nedeniyle uyum düzenlemeleri yapılacak
Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu'nda yapılan değişiklikle "Genelkurmay Başkanının" ibaresi "Milli Savunma Bakanının" şeklinde değiştirilerek, Milli Savunma Bakanının görev, yetki ve sorumlulukları yeniden düzenlenecek.
Seferberlik ve Savaş Hali Kanunu'na eklenen yeni madde ile Genelkurmay Başkanının seferberlik ve savaş halindeki görev, yetki ve sorumlulukları, "Türk Silahlı Kuvvetlerinin seferberlik ve savaş hali ile ilgili hazırlıklarını yapmak. Yapılan hazırlıkların Cumhurbaşkanının oluruyla tatbikatlarda denenmesini sağlamak." olarak belirlenecek.
Teklifle, Uzman Erbaş Kanunu'nda yapılan değişiklikle uzman erbaşların emeklilik yaş haddinin Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu gereği 55 yaş olarak belirlenmesi dikkate alınarak, uzman erbaşların sözleşme sürelerinin yaş haddine kadar uzatılabilmesi, uzman erbaşların yaş haddini doldurdukları yılın ağustos ayı içinde emekliye sevk edilmeleri düzenleniyor.
Uzman erbaşlar, seferin gereği olarak lüzum görüldüğü takdirde Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nun ilgili maddesinde düzenlenen yaş sınırına kadar sağlık durumlarının elverişli olması halinde en gençlerinden başlanarak orduya alınabilecek.
Olağanüstü hal veya terörle mücadeleden kaynaklanan zorunlu hallerde ihtiyaç duyulanların sözleşme süreleri, talebe bakılmaksızın, ilgisine göre Kuvvet Komutanı, Jandarma Genel Komutanı, Sahil Güvenlik Komutanının onayını müteakip Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu'nda belirtilen yaş hadlerine kadar birer yıl süreyle uzatılabilecek.
Teklife göre, komando branşında istihdam edilen uzman erbaşlardan 40 yaşını dolduranlar istihdam edildikleri sınıfların yönetmelikte belirlenen uygun kadro görev yerlerine atanacak. Atama işlemi 40 yaşını doldurdukları yıl içerisinde tamamlanacak. Bunlardan, istihdam edildikleri branşta göreve devam etmek isteyenlerden uygun görülenler, sağlık durumlarının elverişli olduğunu her iki yılda bir alacakları sağlık kurulu raporları ile belgelemeleri halinde aynı branşta göreve devam ettirilecek.
Uzman Erbaş Kanunu'na eklenen geçici madde ile devlet memuru olarak istihdam edildikten sonra emekli olan veya halen devlet memuru olarak çalışanların hak kaybının önlenmesi maksadıyla düzenleme yapılıyor.
Bu kapsamda, devlet memuru olurken derece ve kademeleri Devlet Memurları Kanunu'na göre yeniden düzenlenmiş olanların bu işlemlerinin iptal edilerek uzman erbaşlıkta geçen süre ile devlet memurluğunda geçen sürenin toplamının Uzman Erbaş Kanunu kapsamında değerlendirilmesi ve buna göre derece, kademe, gösterge ve ek göstergelerinin yeniden düzenlenmesi, eğitim ve öğrenim veya sicil yoluyla intibaklarının yapılması, böylece doğrudan uzman erbaş statüsünden emekli olanlar ile devlet memuru olarak istihdam edildikten sonra emekli olanların emekli aylıkları arasındaki farkın ortadan kaldırılması amaçlanıyor.
Bu kapsamda aylıkları yeniden belirlenenlerin devlet memuru olarak görev yaptıkları süre için hesaplanacak emekli keseneği, kurum karşılığı ve genel sağlık sigortası primi fark tutarları, talep tarihindeki katsayılar esas alınarak, gecikme cezası, gecikme zammı veya faiz uygulanmaksızın, ilgililerin aylıklarından 24 eşit taksitle, kesinti yapılmak suretiyle tahsil edilecek.
Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu'nda yapılan değişiklikle devlet hizmet yükümlülüğü kapsamında Türk Silahlı Kuvvetleri ve Jandarma Genel Komutanlığı ile Sahil Güvenlik Komutanlığı kadrolarına atanan sivil tabipler harekat, salgınla mücadele ve benzeri ihtiyaçlar kapsamında yurt içi ve yurt dışında iki aya kadar resen görevlendirilebilecek. Bu süre olağanüstü durumlarda Sağlık Bakanı tarafından üç katına kadar uzatılabilecek.
Milli Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığı kadrolarına atananlar, sağlık hizmeti vermek üzere süre sınırlamasına tabi olmadan birliğinin atamalı olduğu yer dışında icra edilecek yurt içi veya yurt dışı eğitim, atış, spor, tatbikat ve harekat faaliyetlerine görevlendirilebilecek. Kesintisiz 30 gün ve daha fazla olacak şekilde yurt içi ve yurt dışında icra edilen harekat kapsamında birliklerin; tertiplendiği, harekat için hazırlık yaptığı, harekatın icrasına başladığı ve harekatı bilfiil icra ettiği, harekatın muharebe hizmet desteği için gerekli askeri unsurların tertiplendiği veya harekat muharebe hizmet desteğinin sağlandığı Milli Savunma Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı, Genelkurmay Başkanlığı veya kuvvet komutanlıkları, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığınca belirlenen yerlerde görev yapan personelin devlet hizmeti yükümlülüğü süresinin hesaplanmasında buralarda geçirilen fiili sürelerin 1,5 katı alınacak.
Teklife göre astsubay meslek yüksek okullarında görevlendirilecek yabancı uyruklu öğretim elemanları; Astsubay Meslek Yüksekokulu Müdürlüğünün talebi ve Milli Savunma Üniversitesi Rektörlüğünün ihtiyaç göstermesi üzerine, Milli Savunma Bakanı onayı ile sözleşmeli olarak çalıştırılacaklar.
Sefer görev emirleri ihtisas ve rütbe esasları dikkate alınarak çıkarılacak
Kanun Teklifine göre, uzman erbaşlıktaki hizmet süresinin ilk beş ayını tamamlamış olan uzman erbaşlara bir adet yerli üretim ordu tipi tabanca ve bir kutu mermi verilecek.
Devre kaybeden askeri öğrenciler ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrencileri, devre kaybettikleri süre için genel sağlık sigortası kapsamına alınabilecek. Bu kişilerin genel sağlık sigortası bildirimleri, ilgisine göre Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı tarafından yapılacak.
Milli Savunma Bakanlığı ve İçişleri Bakanlığı bağlılarında görevli yükümlü erbaş ve erler ile yurt içi ve yurt dışındaki harekatlarda görevli uzman erbaş, sözleşmeli erbaş ve erler için mesleki yeterlilik belgesi şartı aranmayacak.
Teklifle, askerlik yükümlülüğünü yerine getirdikleri görevden daha uzun süre sözleşmeli olarak başka bir görevi yerine getiren sözleşmeli personelin, sefer görev emirlerinde daha tecrübeli ve bilgili olduğu sözleşme süresindeki görevinin esas alınması amaçlanıyor. Buna göre, sefer görev emirleri, öncelikle sözleşmeli erbaş ve er olarak görev yapılan sınıf, branş, ihtisas ve rütbe esasları dikkate alınarak çıkarılacak.
Dövizle askerliğe kur farkı düzenlemesi
TBMM üyelerinin milletvekili sıfatını taşıdıkları süre boyunca taşıdıkları temsil yükümlülüklerinin, askerlik hizmeti yükümlülüğü ile bölünmemesi amacıyla milletvekillerinin askerlik yükümlülükleri, üyelik sıfatlarının sona erdiği tarihe kadar ertelenecek.
Dövizle askerlik hizmeti için başvuranların ödeyecekleri bedelin, kur farkından dolayı olumsuz etkilenmesinin engellenmesi amacıyla, yurt dışında yaşayan vatandaşlar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca döviz miktarının yatırılacağı gün tespit edilen döviz alış kuruna göre avro veya karşılığı kadar konvertibl yabancı ülke parasını başvuru tarihinde peşin ödeyecek.
Uyum düzenlemesi
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Milli Savunma Bakanlığı teşkilatında yapılan değişiklikler ve Genelkurmay Başkanlığının Milli Savunma Bakanına bağlanması nedeniyle Türk Silahlı Kuvvetlerine ilişkin mevzuatta uyum düzenlemesi yapılıyor.
Buna göre, Türk Silahlı Kuvvetleri mensuplarınca faaliyette bulunan amatör askeri spor kulüplerinin kurulması için Milli Savunma Bakanlığının müsaadesi ile ilgili makamlara müracaat edilecek.
Garnizon komutanlığı görevinin hangi kıta komutanı veya kurum amiri tarafından yapılacağı, Milli Savunma Bakanlığınca düzenlenecek.
Milli Savunma Bakanlığının izni ile orduevi ve bağlısı şubeler, askeri gazinolar, kışla gazinoları ve vardiya yatakhaneleri; özel, yerel veya kış eğitim merkezleri; ihtiyaç görülen yerlerde, rehabilitasyon merkezleri kurulabilecek; gazi uyum evleri ve refakatçi misafirhaneleri ile kreş, gündüz bakımevleri ve özel bakım merkezleri açılıp işletilebilecek.
Barışta olağanüstü hallerde, Milli Savunma Bakanının emri ile önemli kişiler veya görev ve hizmetler için hava ulaştırma araçları tahsis edilebilecek.
Milli Savunma Bakanlığı kadrolarında özel nitelikli olarak gösterilen görev yerlerine atanan sivil memurlar, Milli Savunma Bakanlığı sosyal tesislerinden görevlendirildikleri kadro derecesindeki subaylar gibi istifade edecek.
Subay hizmet kadroları, Milli Savunma Bakanlığı tarafından tespit edilecek
Her yıl 30 Ağustos'tan sonra uygulanacak subay hizmet kadroları; rütbe, sınıf, varsa branşı belirtilerek Milli Savunma Bakanlığı tarafından hizmet ihtiyacına göre tespit edilecek.
Fiili hizmet süresi uzatılacak albay miktarı, Milli Savunma Bakanlığı tarafından Türk Silahlı Kuvvetleri insan gücü planında belirlenmiş yıllık subay yetiştirme miktarının yüzde 3'ünün altında olması halinde, bu orana kadar artırılabilecek.
Kara, Deniz ve Hava Kuvvetleri Komutanlıklarına ait astsubay kadroları, her yıl 30 Ağustos tarihine kadar sınıfı belirtilerek, Milli Savunma Bakanlığınca tespit edilecek.
Bakanlık kadro ve kuruluşunda yer alan kurumlarda gerekli uzmanlık dallarında ve ihtiyaç duyulan branşlarda yurt içinde öğrenim için general ve amirallere ve düzenleme kapsamına giren diğer personele Milli Savunma Bakanlığınca, özlük hakları saklı kalmak şartıyla öğrenim süresi kadar veya eğitim öğretim programının özelliğine göre ve programın safhaları dikkate alınarak ihtiyaç duyulan sürelerde bölümler halinde izin verilebilecek.
Diğer devletler ve uluslararası kuruluşlar tarafından Türk Silahlı Kuvvetlerine mensup kişilere tevcih edilen madalya ve nişanlar ile bunlara ait rozet ve minyatürler, Milli Savunma Bakanlığınca tasvip ve tescil edildikten sonra yönetmelikte belirlenecek esaslara göre takılabilecek.
Verilen madalyalar, beratlarına dayanılarak Milli Savunma Bakanlığınca tescil edilerek numaralanacak.
İtibari rütbe, yurt dışı sürekli göreve atananlara Milli Savunma Bakanlığı, yurt dışı geçici görevle görevlendirilenlere ilgili kuvvet komutanlıkları tarafından verilebilecek.
Türk Silahlı Kuvvetlerinde seferberlik işlemleriyle ilgili kadro ve teşkilatlanma, Genelkurmay Başkanlığı tarafından belirlenecek. Belirlenen bu kadro ve teşkilat Milli Savunma Bakanlığınca onaylanacak.
Barış döneminde seferberlik ve savaş hali için yapılacak hazırlıklara ilişkin Cumhurbaşkanının görev, yetki ve sorumlulukları arasında yer alan maddelerden bazılarının içerikleri şöyle değiştirilecek:
"- Türkiye'nin taraf olduğu milletlerarası antlaşmaların gerektirdiği hallerde, Türk Silahlı Kuvvetlerinin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı silahlı kuvvetlerin Türkiye'de bulunmasına, Milli Savunma Bakanının görüşlerini de dikkate alarak karar vermek.
- Seferberlik ve savaş halinin henüz ilan edilmemiş olduğu ancak savaşı gerektirebilecek bir durumun baş gösterdiği gerginlik ve buhran dönemlerinde, ihtiyaç duyulacak araç, mal ve hizmetlere ilişkin kamu kurum ve kuruluşlarına ait imkanların Genelkurmay Başkanlığının talebi üzerine Milli Savunma Bakanlığı koordinesinde Türk Silahlı Kuvvetleri harekat kontrolüne verilmesini sağlamak."
Teklifle, Türk Silahlı Kuvvetlerinde İstihdam Edilecek Sözleşmeli Subay ve Astsubaylar Hakkında Kanun'da yapılan değişiklikle, sözleşme süreleri; seferberlik, savaş veya silahlı çatışmayı gerektirecek hal ile savaş hallerinde kuvvet komutanları, Jandarma Genel Komutanı ve Sahil Güvenlik Komutanı'nın göstereceği lüzum üzerine, durumun devamı müddetince ilgisine göre Milli Savunma Bakanlığı veya İçişleri Bakanlığının onayı ile talebe bakılmaksızın uzatılabilecek.
Kaynak AA